P jak Płytka nazębna

Płytka nazębna zgodnie z podręcznikową definicją jest biofilmem bakteryjnym, kompleksem wielu różnych gatunków bakterii, które są powiązane ze sobą w jednym środowisku. 

Płytka nazębną dzieli się na płytkę naddziąsłową i płytkę poddziąsłową. Ta pierwsza gromadzi się się na lub nad brzegiem dziąsła, z którym może mieć kontakt bezpośredni. Natomiast płytka poddziąsłowa pojawia się poniżej brzegu dziąsła - pomiędzy zębem i tkanką szczeliny dziąsłowej.

Płytka nazębna w przybliżeniu składa się z 70-80% bakterii, zaś pozostałe 20-30% to substancja zewnątrzkomórkowa. Obecne są w niej elementy organiczne i nieorganiczne pochodzące ze śliny, płynu szczeliny dziąsłowej oraz produkty bakteryjne. Składnikami organicznymi są polisacharydy, proteiny, glikoproteiny i lipidy. Do składników nieorganicznych zalicza się: wapń, fosfor, śladowe ilości magnezu, sodu, potasy i fluoru. 

Po profesjonalnym i dokładnym oczyszczeniu zębów, płytka nazębna tworzy się następująco:

1. Tworzy się błonka nabyta (natychmiast po oczyszczeniu zębów), która spełnia funkcję warstwy ochronnej, ale także umożliwia adherencję bakterii. 
2. Wczesna kolonizacja (0-7 dni po oczyszczeniu zębów) przez gram-dodatnie ziarniaki, które w ciągu 7 dni zmieniają się ich proporcje. W miarę zwiększania się masy płytki, w głębszych warstwach biofilmu tworzy się środowisko pozbawione tlenu, sprzyjające wzrostowi organizmów beztlenowych.
3. Późna kolonizacja i dojrzewanie (po 7 dniach od oczyszczenia). Pod warunkiem, że nic nie zakłóca formowania się płytki nazębnej, dochodzi do dojrzewania jej masy w wyniki dalszego wzrostu szczepów tych obecnych i pojawiających się szczepów późno kolonizujących. W związku z tym szczepy późno kolonizujące drobnoustroje nie przyczepiają się do czystej powierzchni zęba, które uważane są specyficzne patogeny przyzębia.  

Proces tworzenia się płytki 

Zbytnie nagromadzenie się płytki nazębnej jest podstawowym czynnikiem etiologicznym w patogenezie chorób przyzębia. 

Źródła:

1. Bey B.M., Periodontologia, Warszawa 2011

2. Hasman P., Stomatologia zachowawcza, stomatologia dziecięca, ortodoncja